Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Amerika Birləşmiş Ştatlarının Prezidenti Donald Trampın rəsmi dəvəti ilə Vaşinqtona həyata keçirdiyi işgüzar səfər, təkcə ikitərəfli münasibətlər baxımından deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqaz regionunda sabitlik və beynəlxalq təhlükəsizlik kontekstində mühüm tarixi əhəmiyyət daşıyır.
Dövlətimizin başçısının "Joint Base Andrews" hərbi hava bazasında rəsmi şəxslər tərəfindən qarşılanması, səfərin yüksək səviyyədə qəbul edilməsinin göstəricisidir. Bu görüş ABŞ-Azərbaycan münasibətlərində yeni strateji mərhələnin başlanğıcını simvolizə edir.
Tərəflər arasında diplomatik münasibətlərin daha da möhkəmləndirilməsi və beynəlxalq arenada qarşılıqlı dəstəyin artırılması məsələləri müzakirə olunacaq.
İki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin artırılması, investisiya layihələrinin genişləndirilməsi və rəqəmsal iqtisadiyyat sahəsində əməkdaşlığın inkişafı əsas prioritetlər arasındadır.
Regional və beynəlxalq təhlükəsizlik məsələlərində koordinasiyanın gücləndirilməsi və müştərək addımların atılması gündəmdədir.
Azərbaycan-ABŞ münasibətlərinin əsas dayaq nöqtələrindən biri enerji sahəsində strateji tərəfdaşlıqdır. Tramp administrasiyasının Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) layihəsinə verdiyi güclü dəstək, Avropanın enerji təhlükəsizliyinə töhfə verməklə yanaşı, Azərbaycanın iqtisadi potensialının genişləndirilməsinə də xidmət edir.
Bu səfər çərçəsində enerji və nəqliyyat sahələrində yeni layihələrin müzakirə edilməsi və mövcud əməkdaşlığın daha da dərinləşdirilməsi gözlənilir. Azərbaycanın enerji resurslarının beynəlxalq bazarlara çatdırılmasında ABŞ-ın dəstəyi mühüm rol oynayır.
Səfərin digər mühüm gündəm maddəsi Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesinin müzakirəsidir. 44 günlük Vətən müharibəsində qələbə qazandıqdan sonra Azərbaycan yeni reallıqlar əsasında regionda davamlı sülhün qurulmasında maraqlıdır.
Vaşinqton görüşlərində Ermənistan konstitusiyasında dəyişikliklər və Zəngəzur dəhlizinin açılması kimi fundamental məsələlərin müzakirə edilməsi ehtimalı yüksəkdir. Bu məsələlərin həlli regional sabitliyin və iqtisadi inteqrasiyanın təmin edilməsi üçün kritik əhəmiyyət kəsb edir.
Son illərdə ABŞ-Azərbaycan əlaqələri ənənəvi diplomatik çərçivədən çıxaraq strateji müttəfiqlik səviyyəsinə yüksəlib. Donald Trampın ikinci prezidentlik dövrində Bakı, Vaşinqtonun Cənubi Qafqaz siyasətində əsas aktora çevrilib.
İlham Əliyev ilə Donald Tramp arasında formalaşmış şəxsi etimada əsaslanan dialoq, bu səfərin siyasi mənzərəni dəyişəcək diplomatik hadisəyə çevriləcəyini göstərir. Biden administrasiyası dövründəki münasibətlərdə yaşanan gərginlik fonunda, Tramp dövrünün yeni səhifə açması gözlənilir.
Azərbaycan-ABŞ strateji tərəfdaşlığının əsasında bir sıra sahələrdə qarşılıqlı maraqlar dayanır:
- Enerji və ticarət sahələrində genişmiqyaslı layihələrin həyata keçirilməsi
- Rəqəmsal iqtisadiyyat sahəsində innovativ təşəbbüslərin dəstəklənməsi
- Regional təhlükəsizlik məsələlərində koordinasiyanın gücləndirilməsi
- Beynəlxalq hüquq və demokratik dəyərlərin təşviqi
Bu səfərin konkret razılaşmalarla nəticələnməsi halında, bu, yalnız regional sülh prosesi üçün deyil, həm də ABŞ-Azərbaycan münasibətlərinin keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edəcək.
Diplomatik cəbhədə əldə olunacaq uğurlar Azərbaycanın beynəlxalq arenada mövqelərinin daha da möhkəmləndirilməsinə xidmət edəcək. Bu səfər regionda sülh və sabitliyin təmin edilməsi, iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsi və strateji tərəfdaşlığın dərinləşdirilməsi baxımından əhəmiyyətli addım kimi dəyərləndirilir.
Prezident İlham Əliyevin Vaşinqton səfəri Azərbaycanın xarici siyasət prioritetlərinin həyata keçirilməsi və beynəlxalq mövqelərinin möhkəmləndirilməsi baxımından həlledici əhəmiyyət daşıyır. Bu səfər nəticəsində əldə olunacaq razılaşmalar təkcə ikitərəfli münasibətləri deyil, bütün regionun gələcəyini müəyyən edəcək potensial daşıyır.
Milli Məclisin deputatı Naqif Həmzəyev
