Azərbaycanda səhiyyə sisteminin fəaliyyəti ilə bağlı mütəmadi olaraq vətəndaşların narazılıqlarına şahid oluruq. Zaman-zaman müxtəlif tribunalardan səhiyyə qiymətləri ilə bağlı mövzular müzakirə edilir, dərman qiymətləri, onların keyfiyyətləri tənqid edilir.
Hətta tez-tez Milli Məclisdə də bu mövzu müzakirələrə səbəb olur. Səhiyyə xidməti sahəsindəki nazarlıqların başında müxtəlif səhiyyə xidmətlərinin daha baha ödənişlərlə həyata keçirilməsidir. Məsələn, öncələr pulsuz olan tibbi arayışların alınmasının rüsumu 41 manat olaraq müəyyən edilib. Bu qiymətin tədbiq edilməsi vətəndaşların haqlı narazılığına səbəb olur.
Digər bir şikayət istiqaməti isə, tibbi sığorta xidmətində vətəndaşların qarşılaşdıqları çətinliklərdir. Zaman-zaman mətbuatda, sosial şəbəkələrdə bu mövzu ilə bağlı vətəndaş şikayətlərinin artdığını görmək mümkündür.
Bəs ümumilikdə Azərbaycanda səhiyyə sahəsindəki xidmətlər, tibbi sığortayla bağlı problemlər niyə həllini tapmır?
AZXEBER.COM-a danışan Milli Məclisin deputatı Razi Nurullayev düşünür ki, Azərbaycanda İcbari Tibbi Sığortanın fəaliyyətindən öncə tibb sahəsində vəziyyət daha ağır idi:
![](https://azxeber.com/file/pic/xeber/2023-08/1693397583_razi-780x460.jpg)
"Səhiyyənin adı pulsuz olsa da, pullu xidmət göstərilirdi. İcbari Tibbi Sığortadan sonra təbii ki, tibbi əlçatanlıq bir xeyli artıb. Bir çox insanlar sığorta ilə ürək əməliyyatlarını belə etdirə bilirlər. Amma sığorta hamını razı salır, bizi qaneə edir deyə bilmərik. Bu gün İcbari Tibbi Sığortaya ayrılan vəsaitin miqdarı 1.8 milyard manatdır. Ancaq bir çox müalicəsi davam edən xəstəliklərin davamlı müalicəsi, dərmanların alınması üçün 5 milyard manat vəsait lazımdır. Hazırda bu rəqəm 2 milyarda yaxındır. Ümumilikdə 3 milyard lazımdır ki, Azərbaycan əhalisinin tibbi xidmətə olan əlçatanlığını həll etmək mümkün olsun”.
Razi Nurullayev hesab edir ki, bu sahədə elə problemlər var ki, onlar insan, idarəçilik faktoruna dayanan məsələlərdir:
"İnsanların uzun müddət növbədə dayanması, lazımsız olaraq onlardan bəzi sənədlərin istənilməsi, get-gələ salınmaları kimi problemlər süni şəkildə yaradılır. Bu cür süni problemlər qəbuledilməzdir”.
Deputat vurğulayıb ki, Səhiyyə Nazirliyinin rəhbərliyi ümumilikdə ölkədəki səhiyyə problemləri ilə bağlı məsələlərdə daha açıqsözlü olmalıdır:
"Səhiyyə Nazirliyi ümumilikdə ölkədə səhiyyə siyasətini həyata keçirən bir orqandır. Mən istərdim ki, nazirlik daha açıqsözlü olsun, bir çox problemləri dilə gətirsin. Onları ictimailəşdirib, cənab Prezidentin, hökumətin nəzərinə çatdırsın. Belə olarsa, bu problemlər tez həll olunar. Bu gün təəssüflər olsun ki, bir çox nazirlər obyektiv və subyektiv səbəblərdən problemləri görürlər, ancaq onu həll edə bilmirlər. Ona görə də hökümət səviyyəsində nazirliklərə problemləri qabardıb, həllinə nail olmaq üçün müəyyən sərbəstlik verilməlidir. Mən bilirəm ki, Səhiyyə Nazirliyi problemlərin haralarda olduğunu zərrəsinə qədər bilir”.
![](https://azxeber.com/file/pic/xeber/2023-08/1693397504_2982605.jpg)
İqtisadçı Akif Nəsirli düşünür ki, ildən-ilə Azərbaycanda sığorta sisteminin tətbiqində irəliləyişlər olsa da, hələ ki xidmətlər vətəndaşları məmnun edəcək səviyyədə deyil:
"Azərbaycanda tibbi sığortanın tətbiqinə başlayanda məmnun olduq. Çünki yüksək səviyyədə xidmət göstərilməsini gözləyirdik. Əlbəttə ki, birdən-birə Avropa, Amerika səviyyəsində ola bilməz. İldən-ilə Azərbaycanda sığorta sistemini tətbiqində irəliləyişlər müşahidə olunur. Ancaq məsələ burasındadır ki, vətəndaşları məmnun edən səviyyəyə gəlib çatmayıb. Ümumən demək olar ki, Azərbaycan səhiyyəsi hazırda idarəetmə axtarışındadır”.
İqtisaçdı-ekspert səhiyyə sistemində şəffaflığın olmamasının tibbi sığorta sisteminin də inkişaf etməsinə, oturuşmasına maneə olduğunu deyib:
"Sığorta sisteminin maliyyə mənbələri, dövlət büdcəsindən tibbi sığortaya ayrılan vəsaitlərin həcminə baxsaq, görərik ki, bu səhiyyəyə ayrılan vəsaitin 30 faizə qədəridir. Sığorta sistemi inkişaf edən ölkələrdə səhiyyə sisteminə ayrılan vəsaitin 70-80 faizini əhatə edir. Avropa ölkələrində bir nəfərin sığortalanması üçün il ərzində 60-70 min avro vəsait ayrılır. Bu bir nəfərin xidmət alması üçün böyük göstəricidir. Bu vəsait vətəndaşın cibindən çıxmır. Sığorta sisteminin ona tətbiq etdiyi xidmətin dəyəridir. Biz isə bu məbləğin 5000 manat olmasına çalışırıq. Bu baxımdan deyirəm ki, sığorta sistemi tam işləyə bilmir”.
Akif Nəsirli sağlamlıq arayışının ödənişli olmasına da münasibət bildirib:
"Sağlamlıq haqqında arayış verilməsində pul almaq, sığorta sistemi ilə tərs mütənasiblik daşıyır. Absurd yanaşmadır, bir-birini inkar edir. Sığorta hesabına yoxlama getməli, vətəndaşa pulsuz olaraq arayış verilməlidir. Bu planlaşdırılmayan tibbi yoxlamadır. Azərbaycanda sığorta sistemini tətbiq edən mütəxəssislər bunu başa düşür. Ancaq şəxsi maraqlar buna maneə olur”.
Şəbnəm Zahir