Əli Quliyev
Pediatr Uzman Doktor
UŞAQLARDA COVİD 19
Pediatr Uzman Doktor
UŞAQLARDA COVİD 19
Son zamanlar "COVİD-19"un sürətli yayılmasına bağlı olaraq xüsusi ilə uşaqlarla əlaqəli çox müraciətlər olur. Valideynlər uşaqları qorumaq üçün bir çox vasitədən istifadə etməyə çalışır. Hazırda valideynlərdə uşaqları ilə əlaqədar ciddi bir narahatçılıq halının olduğu müşahidə edilməkdədir. Bunu nəzərə alaraq müəyyən nüanslara aydınlıq gətirmək istəyirəm.
Yetişkin insanlarda COVİD-19 çox ağır müşahidə olsunsa da, xoşbəxtlikdən uşaqlarda daha mülayim keçir. Bu həm dünya, həm də elə öz təcrübəmizdə görünür.
Lakin xüsusi risk qrupunda olan uşaqlar var ki bunlarda COVİD-19 ağır keçə bilər.
Bunlar:
-Ürək xəstəliyi olan
-Ağciyər xəstəliyi olan
-İmmun sistemi zəif olan
-İmmun sistemi zəiflədən dərman qəbul edən
-Şəkər xəstəliyi olan
-Digər xroniki xəstəliyi olan uşaqlardır
Bizim cəmiyyətimizdə də bu kimi xəstəliyə malik olan uşaqlar kifayət qədər çox olduğundan ölümlə nəticələnə biləcək halların ola biləcəyi unudulmamalıdır.
Bu günlərdə valideynlər bizə zəng edərək evdə COVİD-19 müsbət xəstə olduğunu, uşağı necə qoruyabiləcəklərini, müalicəyə ehtiyac olub-olmadığını soruşurlar. Qısaca bunlara cavab verməyə çalışacam.
- Başlanğıcda onu deyim ki uşaqlarda bu gün üçün təsdiq olunmuş effektiv bir müalicə üsulu yoxdur
- Böyüklərdə istifadə olunan bir sıra dərman preparatı olmasına baxmayaraq, uşaqlarda güvənilirliyi sübut olunmuş belə bir preparat yoxdur. Böyüklərdə istifadə olunan bəzi preparatlar dozası tənzimlənərək uşaqlarda da istifadə oluna bilər. Bu dərmanların effekti mübahisəli olmaqla yanaşı, həm də yan təsirləri çox ola bilməkdədir. Bu baxımdan adətən ağırlaşma olan uşaqlarda tövsiyyə olunur
- Bu gün üçün elə bir vasitə tapılmayıb ki, uşaqlara və ya böyüklərə verək və onlara bu virus bulaşmasın
- İmmun sistemi gücləndirəbiləcək bir dərman vasitəsi yoxdur (müxtəlif şamlar, siroplar, kremlər, sistemlər və.s)
- Əgər uşağın qidalanmasında ciddi problem varsa, vitamin dəstəyi verilə bilər
- Yüksək doz C vitamininin bir əhəmiyyəti yoxdur. Bu il başında aparılan elmi tədqiqatlar göstərib ki, hətta sepsisli (yəni qısaca çox ağır) xəstələrdə belə verilən yüksək doz C vitamininin bir mənası olmayıb
-D vitamini ancaq qan analizində əksikliyi göstərilən uşaqlara verilə bilər. Normal D vitamini səviyyəsi olan uşaqlarda uzun müddət yüksek doza D vitamini verilməsi fəsadlara səbəb olabilər (məsələn böyrək daşı)
- Profilaktik antibiotik mualicəsi verilməməlidir. Yanaşı ağırlaşma varsa, ki bu uşaqlarda nadirdir, o zaman istifadə olunabilər
- COVİD 19 xəstəsi ana uşağına süd verə bilər. Sadəcə olaraq maska taxması və gigiyenik qaydalara əməl etməsi tövsiyyə olunur
- Bu tip pandemiyalar ya əhalinin 60-70 faizinin xəstəliyi keçirməsi ilə və ya kütləvi peyvəndləmə ilə sona çatır.
Bes o zamana qeder ne edek?
- Mümkün qədər çox insan olan yerlərdən uzaq durmaq
- Əl, üz təmiziliyinə diqqət etmək
- Uşaqları öpməmək
- Maska ilə düzgün rəftar edə bilmək
- Uşaqlara da maska taxmaq
- Uşaqları düzgün qidalandırmaq
-Bol maye qəbul etmək
- Evi sıx aralarla havalandırmaq
- Adətən uşaqlar 2-3 gün qızdırdıqdan sonra fəsadsız sağalırlar.
Bu baxımdan əksər uşaqlarda sadəcə hərarət salıcı dərmanlar kifayətdir. Lakin hər hansı bir ağırlaşma gördüyünüzdə (təngənəfəslik, halsızlıq,şiddətli öskürək, çətin düşən qızdırma, yuxuya meyillilik ) mütləq uşağınızı muayənə etdirin. (Təkrarən bildirim ki uşalarda bu tip ağırlaşmalar çox az görülür)
Ən sonda hər kəsə sağlam gələcək arzu edirəm.
