İlaxır çərşənbə (yəni sonuncu çərşənbə) Azərbaycan xalqı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən və Novruz bayramı ilə bağlı olan ənənələrdən biridir. Bu çərşənbə, xüsusilə bölgələrdə müxtəlif adət və mərasimlərlə qeyd olunur.
AZXEBER.COM Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində ilaxır çərşənbə ilə bağlı ən diqqət çəkən adətlərin bəzilərini təqdim edir:
Bakı və Abşeron yarımadasında ilaxır çərşənbə günü alov və işıqların önəmli olduğu mərasimlər həyata keçirilir. Həmçinin bu gün, evlərdə "od atmaq" adəti yerinə yetirilir. İnsanlar evlərində, həyətlərində və ya açıq sahələrdə od yandırıb, hər kəsin odu ataraq təmizlənməsi, pisliklərdən arınması və yeni ilin xeyirli olması dilənir.
Quba və Qusarda ilaxır çərşənbə, odun üstündən tullanmaq adətinə böyük yer verilir. Bu, insanın həyatında qarşısına çıxan çətinliklərdən və maneələrdən azad olmaq üçün görülən bir mərasimdir. İnsanlar odun üstündən tullanaraq, bu çətinlikləri aşmağa və yeni il üçün yaxşılıq arzulamağa çalışırlar.
Şəki və Zaqatala bölgələrində ilaxır çərşənbə "söz atmaq" ənənəsi mövcuddur. Burada, insanlar bir-birinə müxtəlif təbriklər, arzular və dualar söyləyərək, özlərini və başqalarını yeni ilin xoşbəxtliyinə hazırlayırlar. Bu bölgələrdə həmçinin, insanlar bir araya gələrək, xüsusi süfrələr qurur, Novruz şirniyyatlarını və digər yeməkləri bölüşürlər. Bundan başqa bu günə "İçi dolu bişən gün" də deyilir. Belə ki, axşam bayram süfrəsində dolma, ləvəngi, gürzə kimi içi doldurulmuş yeməklərin olması vacib sayılır.
Gəncə və ətraf ərazilərdə, ilaxır çərşənbədə yaxınları ziyarət etmək və xoş söz eşitmək ənənələri yaygındır. Bu gün, insanlar, xüsusilə yaşlıları ziyarət edir, onlara bayram təbriklərini çatdırır və müxtəlif nemətlərdən hədiyyə edirlər. Olar getdikləri yerdə arzu tutaraq xoş söz eşitməyi niyyət edirlər. Mingəçevir ərazisində, ilaxır çərşənbə günündə, gül yığmaq adəti mövcuddur. Bu gün, insanlar baharın gəlişini simvollaşdırmaq üçün təbiətdən güllər yığır və onları bayram süfrələrinə bəzək olaraq qoyurlar.
Cənub bölgəsində isə, ilaxır çərşənbədə çoxsaylı xeyir-dualar edilir, xüsusən qapı arxasında söhbətlər və mərasimlər təşkil edilir. Burada evlərin qapısına xüsusi nişanələr qoyularaq, gələcək ildə evin bolluq və bərəkət içində olacağına inanılır.
Qarabağda ilaxır çərşənbə həm də xüsusi təmizlik mərasimi ilə qeyd olunur. Burada insanlar həm özlərini, həm də evlərini təmizləyirlər. Bu təmizlik yeni ilin bol və bərəkətli olacağına olan inancı simvollaşdırır.
Bu adətlər və mərasimlər, Azərbaycan xalqının zəngin mədəniyyətinin və ənənələrinin bir hissəsidir. İlaxır çərşənbə, həm də birləşdirici, ümid verici bir vaxtdır ki, hər kəs bir araya gəlib, yeni il üçün yaxşı niyyətlər diləsin.