Yeniyetmələri narkotik maddə istifadəsindən necə qoruyaq?

Yeniyetmənin beyni hələ inkişaf mərhələsindədir. Ümumiyyətlə, böyüklərin beynindən daha çox mükafat və risklərə yönəlmiş olur. Eyni zamanda, yeniyetmələr şəxsiyyətlərini araşdırmağa başladıqca valideynlərindən daha çox azadlıq tələb edirlər.

Bu, valideynlər üçün çətin bir vəziyyət yarada bilər.

Narkotik maddələr və digər zərərli vasitələrlə təcrübə aparan yeniyetmələr sağlamlıqlarını və təhlükəsizliklərini riskə atırlar. Yeniyetmə beyni, beynin mükafat sistemini həddindən artıq yükləyən maddələr tərəfindən daha asan dəyişdirilə bilər.

Yeniyetmənizlə narkotik maddələrin istifadəsinin nəticələri və sağlam seçimlər etməyin əhəmiyyəti barədə danışaraq narkotik asılılığının qarşısını almağa kömək edin.

Yeniyetmələr niyə narkotiklərdən istifadə edir və ya onları sui-istifadə edirlər?

Yeniyetmələrin narkotiklərdən istifadə etməsinə bir çox amil təsir edə bilər. Övladınızın şəxsiyyəti, ailənizdəki münasibətlər və dostları ilə rahatlığı bu amillərə daxildir.

Yeniyetmələrdə narkotik istifadəsi üçün ümumi risk faktorları bunlardır:

Ailədə narkotik asılılığının olması.

Depressiya, narahatlıq və ya diqqət çatışmazlığı/hiperaktivlik pozğunluğu kimi psixi və ya davranış problemləri.

İmpulsiv və ya riskli davranışlar.

Qəza, zorakılıq kimi travmatik hadisələrə məruz qalmaq.

Aşağı özünəinam və ya sosial rədd olunma hissi.

Yeniyetmələr ilk dəfə narkotik maddələri sosial mühitdə sınamağa daha çox meyilli olurlar.

Alkoqol və nikotin və ya tütün yeniyetmələrin daha asan əldə edə biləcəyi ilk maddələrdən ola bilər. Çünki bu maddələr böyüklər üçün qanuni olduğuna görə, onlar yeniyetmələr üçün təhlükəsiz görünə bilər. Halbuki, əslində belə deyil.

Yeniyetmələr adətən dostlarına uyğunlaşmaq istəyirlər. Dostları bu maddələrdən istifadə edirsə, övladınız da onlardan istifadə etməli olduğunu düşünə bilər. Yeniyetmələr həmçinin özlərini dostları qarşısında daha inamlı hiss etmək üçün bu maddələri qəbul edə bilərlər.

Əgər dostları daha yaşlıdırsa, yeniyetmələr daha riskli vəziyyətlərə düşə bilərlər. Məsələn, nəzarətsiz yerlərdə ola bilərlər və ya daha kiçik yeniyetmələr nəqliyyat üçün dostlarına güvənə bilərlər.

Bundan əlavə, təkliyi və ya stresli vəziyyətləri unutmaq üçün də yeniyetmələr bu maddələrə müraciət edə bilərlər.

Eyni zamanda, yeniyetmələr sadəcə maraq səbəbindən də narkotik maddələri sınaya bilərlər. Bəziləri isə ailə qaydalarına qarşı çıxmaq və üsyan etmək üçün bunu edə bilər.

Bəzi yeniyetmələr özlərinə heç bir pis şeyin baş verməyəcəyini düşünə bilərlər və etdikləri hərəkətlərin nəticələrini tam anlamaya bilərlər.

Narkotiklər və ya onlardan şübhələnmək güclü emosiyalara səbəb ola bilər. Yeniyetmənizlə danışmazdan əvvəl, həm siz, həm də övladınıza baxmaq məsuliyyətini paylaşan digər şəxslər buna hazır olmalıdır. Söhbət üçün bir məqsəd müəyyənləşdirmək faydalı ola bilər. Həmçinin yeniyetmənizin fərqli reaksiyalarına necə cavab verəcəyinizi əvvəlcədən düşünmək də kömək edə bilər.

Yeniyetmənizlə danışın

Erkən müdaxilə heç vaxt zərərli olmaz. Təsadüfi narkotik istifadəsi zamanla asılılığa çevrilə bilər. Bu isə qəzalar, hüquqi problemlər və sağlamlıqla bağlı ciddi fəsadlara səbəb ola bilər.

Dürüstlüyü təşviq edin

Sakit danışın və narahatlığınızın sevgi və qayğıdan qaynaqlandığını göstərin. Şübhələrinizi əsaslandırmaq üçün konkret detalları paylaşın. Yeniyetmənizin dediklərini yoxlayın.

Davranışa fokuslanın, insanı yox

Narkotik istifadəsinin təhlükəli olduğunu vurğulayın, lakin bunun yeniyetmənizi pis insan etmədiyini izah edin.

Daim nəzarətdə olun

Övladınızla daha çox vaxt keçirin. Onun harada olduğunu bilin və evə qayıtdıqdan sonra harada olduğu barədə suallar verin.

Peşəkar kömək alın

Əgər yeniyetmənizin narkotiklərdən istifadə etdiyini düşünürsünüzsə, həkimə və ya psixoloqa müraciət edin.

Yeniyetmənizlə narkotik istifadəsi barədə danışmağa heç vaxt tez deyil. Bu gün apardığınız söhbətlər onun gələcəkdə sağlam seçimlər etməsinə kömək edə bilər.