Dəyişiklik nəticəsində maddi qazanc qarşılığında öz nüfuzundan istifadə etməklə reklam daşıyıcısı olan rəqəmsal platformalarda reklam fəaliyyətini həyata keçirən şəxslərin statusu və onlar tərəfindən verilən rəqəmsal platforma reklamlarına dair tələblər müəyyən edilib. Qanuna yeni "rəqəmsal platforma təsirçisi” anlayışı gətirilib və onlar reklam subyekti kimi tanınıb. Bununla da reklam subyekti üçün müəyyən edilmiş hüquqların, vəzifələrin və məsuliyyətin rəqəmsal platforma təsirçisinə də şamil edilməsi təmin edilib.
AZXEBER.COM xəbər verir ki, Azərbaycan İnternet Formunun prezidenti Osman Gündüz qəbul olunan qərara öz münasibətini bildirib.
"Reklam haqqında qanuna dəyişikliklər təsdiqlənib. Artıq sosial mediada reklamla məşğul olan influenserlər və blogerlər – rəqəmsal platforma təsirçiləri (RPT) üçün yeni tələblər müəyyən edilib. Bloger mütləq reklam paylaşımında açıq şəkildə "reklam" və ya "sponsorluq" sözünü qeyd etməli, VÖEN-lə fəaliyyət göstərməli, istifadə etmədiyi məhsulu istifadə etdiyi kimi açıqlamamalı, sifarişçi haqqında bilgilər verməli və lisenziya tələb edən məhsulların reklamı üçün müvafiq sənədləri paylaşmalıdır və s".
Osman Gündüz blogerlərin reklam qiymətləri haqda da danışıb:
"Azərbaycanda blogerlər əsasən Meta (İnstagram, Facebook və s) və Google (Youtube və s.) rəqəmsal reklam bazarında üstünlük təşkil edir. Son dövrlərdə TikTok –da bu bazardan xeyli pay qopardır. Azərbaycanda bu sektorda, məhz bu tip reklam bazarının payı ildə təxminən 10 milyon manat civarındadır. Sosialda az sayda bloger var ki, bu fəaliyyətdən aylıq 50 min manatdan yuxarı dövriyyəsi ola bilər. Ümumiyyətlə isə, qiymətlər təxminən bir paylaşım üçün 50 manatdan başlamaqla, bir kompaniya üçün ortalama 500-1500 manat olmaqla, hətta 10-15 min manat da alan blogerlər var. Əksəriyyət isə elə də böyük pullar qazanmırlar. Yeri gəlmişkən, həmin bu 10 milyon əvvəllər TV-lərə çatırdı. İndi rəqəmsal bazar bunu TV-lərin əlindən alıb Bu rəqəm getdikcə artacaq. Baxmayaraq ki, bir neçə gün öncə indiyədək bir dəfə də olsun auditi keçirilməyən, hesabatlılığı olmayan , TV-lərin reytinqini ölçən "Marsa Azərbaycan" media üçün reallığı əks etdirməyən başqa data açıqlayıb. Bu isə, başqa bir müzakirə mövzusudur".
Osman Gündüz bu dəyişikliklər reklam bazarına, sosial medianın inkişafına necə təsir edəcək? sualına isə belə cavab verib:
"Düşünürəm ki, ümumiyyətlə bu bazarın tənzimlənməsi üçün şərait çoxdan yetişmişdi. Bu bazarda VÖEN-lə fəaliyyət göstərən məsuliyyətli blogerlərlə yanaşı, xeyli sayda qeyri-peşəkarlar, sui-istifadəçilər, nəyisə necə gəldi reklam edənlər, xeyli qazansalar da heç bir vergi ödəməyənlər də vardı.
Bu dəyişikliklər reklam bazarının peşəkarlaşması, vergi mədəniyyətinin formalaşması, istehlakçıların aldadılmasının qarşısının alınması və şəffaflığın təmin olunması baxımından müsbət addımdır. Sifarişçilər üçün də daha etibarlı əməkdaşlıq mühiti yaranacaq, kontent keyfiyyəti artacaq, sosial mediada izləyici etimadı güclənəcək. Amma risklər də var. Qanunun tətbiqində yol verilən aşırı addımlar bu kiçik biznes üçün, yeni bloger və influenserlər üçün çətinlik yarada bilər, yenicə auditoriya toplayan gənclər üçün tormozlayıcı faktora çevrilə bilər".
Qəbul olunmuş qərarla bağlı açıqlama verən Mətbuat Şurasının İdarə Heyətinin üzvü Hacıbəy Heydərli bildirib ki, bundan sonra "İnfluincerlər” özünün istifadə etmədiyi məhsul barədə yanlış təsəvvür yarada bilməyəcək:
Bundan sonra "influincer”lər reklam etdikləri şirkətlərin hüquqi ünvanını, VÖEN-ini postlarda qeyd etməlidirlər.
Hacıbəy Heydərli qanun dəyişikliyini mühüm yenilik adlandırıb:
"Son illərdə sosial mediada etik qaydaların pozulması, qeyri-qanuni və şübhəli mənşəli məhsul və xidmətlərin tanıdılması halları artmışdı. Bəzi influenserlər öz maraqları naminə reklam etdiyi məhsulu şəxsi təcrübə kimi təqdim edir, izləyicilərdə yanlış təəssürat yaradırdılar. Bu dəyişiklik həmin məsuliyyətsiz davranışlara qarşı hüquqi cavabdır.
Ümumilikdə bu qanun dəyişikliyi Azərbaycanda rəqəmsal reklam mühitinin hüquqi tənzimlənməsi baxımından mühüm yenilikdir və rəqəmsal platformalarda reklam fəaliyyətinə şəffaflıq gətirəcək və insanların aldanmasının qarşısını alacaq".
Mətbuat Şurasının İdarə Heyətinin üzvü, texnobloger Fərid Pərdəşünas isə qərara özünəməxsus yanaşma sərgiləyərək "İnfluenser və bloqçular üçün qara xəbər gəldi deyə qeyd edib:
"İnfluenser və bloqçular üçün qara xəbər gəldi və qanun dəyişdi. Bundan sonra hər bir influenser və ya bloqçular sosial media hesablarından etdiyi reklamlarda məcburi şəkildə "reklam”, "reklam hüququ əsasında”, "sponsorluq” və ya "tərəfdaşlıq” qeydini əlavə etməlidir. Bundan başqa, influenserə özü istifadə etmədiyi məhsulu istifadə edirmiş kimi göstərib reklam etmək qadağan olunur. Hər bir influenser VÖEN sahibi olmalı və reklam etdiyi markanın hüquqi məlumatlarını qeyd etməlidir. Azərbaycan qanunvericiliyində influenserlər rəqəmsal platforma təsirçiləri olaraq adlandırıldı. Qanun artıq qüvvəyə minib. Diqqətli olun!”
