Son vaxtlar ölkəmizdə jurnalistlərin məhkəməyə verilməsi hallarında artım müşahidə olunur.
Bu cür hallara əvvəlki dövrlərlə müqayisədə indi daha çox rast gəlmək olur. Jurnalistlərin məhkəməyə verilməsi daha çox məmurlar tərəfindən olur ki, bu da bir neçə səbəblə əlaqələndirilir.
Bəs bu cür halların artması nə ilə əlaqədardır? Jurnalistlər kimlər tərəfindən və hansı səbəblərə görə məhkəməyə verilir? Qanun bu haqda nə deyir?
Professor, əməkdar jurnalist Qulu Məhərrəmli mövzu ilə bağlı AZXEBER.COM-a açıqlamasında bu tendensiyanın artmasının səbəblərini belə izah edib:
"Əvvəla, çalışmaq lazımdır ki, jurnalistlər məhkəməyə verilməsin, yəni jurnalistlər özü buna imkan yaratmasın. İkincisi, bizdə bu tendensiya ona görə artır ki, daha çox məmurlar və ya müəyyən vəzifə tutan insanlar tənqidi qəbul etmək istəmirlər. Üçüncü səbəb isə jurnalistlərin bəzilərinin tənqidi materiallar yayımladıqları zaman dəqiqliyi, obyektivliyi gözləməməkləridir. Belə olmasa, çətin olacaq. Çünki cəmiyyətdə bir az gərginlik olan kimi insanlar bir-birindən qisas almağa çalışırlar. İndi jurnalistlərin də işləri yazmaqdır, amma çalışmaq lazımdır ki, etik çərçivəni həmişə gözləyək. MEDİA Agentliyi peşə ixtisası ilə bağlı yeni qaydaları müzakirəyə verib, onlara diqqətlə yanaşmaq lazımdır".
"Diffamasiya haqqında” qanundan da danışan Qulu Məhərrəmli ölkəmizdə bu qanunun qəbul olunmasına ehtiyac olduğunu qeyd edib:
"Milli Məclisə bir neçə dəfə "Diffamasiya haqqında” qanun üçün layihə təqdim olunub, təəssüf ki, indiyə qədər qəbul olunmayıb. Mənə elə gəlir ki, o qanuna ehtiyac var. Amma o qanun qəbul olunmazdan əvvəl də cəmiyyətdə media savadlılığı artmalıdır. İnsanlarda informasiya mədəniyyəti, tənqidi qəbul etmək mədəniyyəti formalaşmalıdır. Dünyanın bir çox ölkələrində bu qəbul olunub. Bizdə niyə qəbul olunmur? Ona görə ki, bu yanaşmada fərqli mövqelər var”.
"Ayna-Zerkalo” qəzetinin baş redaktoru Elçin Şıxlı AZXEBER.COM-a açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanda jurnalistləri tarix boyu məhkəməyə veriblər:
"Azərbaycanda jurnalistləri həmişə məhkəməyə veriblər. Sadəcə olaraq, kimsə səsini çıxarıb, kimsə çıxarmayıb. Məhkəməyə verilmək elementar bir şeydir. Amma Azərbaycanda bunun nə ilə bağlı olduğunu o qədər dəqiq söyləyə bilmərəm. Vaxtilə rəhmətlik Heydər Əliyev qadağa qoymuşdu ki, məmurlar jurnalistləri məhkəməyə verməsinlər. İndi o yoxdur və görünür jurnalistlər də jurnalistikanın qaydalarını pozurlar, təsdiqlənməmiş informasiyadan istifadə edirlər. Təsdiqlənməmiş informasiya əsasında kimlərisə aşırı tənqid edirlər. Əsas səbəblər bunlar ola bilər”.
Elçin Şıxlı da "Diffamasiya haqqında” qanunun qəbul olunmasına ehtiyac olduğunu deyib:
"Ölkəmizdə "Diffamasiya haqqında” qanunun qəbul olunmasına ehtiyac var. Amma mən belə görürəm ki, bu qanun qəbul olunmayacaq. Çünki 20 ildən artıqdır ki, bu barədə söhbətlər gedir. Amma ortada heç nə yoxdur”.
"Demokrat.az” xəbər portalının baş redaktoru Vasif Həsənli də AZXEBER.COM-a açıqlamasında məsələyə münasibət bildirib:
"Bu məsələyə birtərəfli yanaşmaq doğru deyil. Elə adamlar var ki, doğrudan da təhqir olunurlar. Reket jurnalistlər hələ də var, istər regionlarda, istərsə də Bakının özündə reket jurnalist problemi öz həllini tapmayıb. Bu da Əli Həsənovun dövründən qalma bir tendensiyadır. Məmurlar var ki, həqiqətən şantaj olunurlar, təhdid olunurlar, jurnalistika prinsipləri pozulur. Amma elə məmurlar da var ki, deyirlər, "burada mənəm, Bağdadda kor Xəlifə”. Jurnalistləri qaralamaqla məşğuldurlar, tənqidə dözümsüzdürlər. Belə məqamlar çoxdur”.
Vasif Həsənlinin sözlərinə görə, jurnalistlər də yeni qəbul olunan qanunun tələblərinə əməl etməlidirlər:
"Mən özüm də yaxın vaxtlarda bir şəxs tərəfindən məhkəməyə verildim. Amma normal tənqid etmişdim, heç bir təhqir yox idi, böhtan yox idi. Adamın mövqeyinə qədər verimişdik. Yəni belə hallar olub. Bu, doğru hal deyil. Məmurlar tənqidə dözümlü olmalıdır. Hər yazıya görə jurnalisti qaralamaq doğru deyil. Jurnalistlər də həmçinin yeni qəbul olunan MEDİA haqqında qanunun tələblərinə əməl etməlidirlər”.
Onu da qeyd edək ki, "Media haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 1-ci fəslinin 5-ci maddəsində media azadlığı haqqında qeyd olunur:
5.1. Azərbaycan Respublikasında media azaddır.
5.2. Media sahəsində dövlət senzurası, habelə bu məqsədlə dövlət orqanlarının (qurumlarının) və ya vəzifələrin yaradılması və maliyyələşdirilməsi qadağandır.
5.3. Media sahəsində fəaliyyətin azadlığı hər kəsin qanuni yolla informasiya axtarmaq, əldə etmək, hazırlamaq, ötürmək, istehsal etmək və yaymaq hüququna dövlət tərəfindən təminat verilməsinə əsaslanır.
Aydın Nuri
Yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin "fikir, söz və məlumat azadlıqlarının, plüralizmin inkişaf etdirilməsi” mövzusu üzrə dərc edilib.
