Azərbaycan parlamentinin hər yeni çağırışında gənc deputatların sayı artır. Milli Məclisin deputatları arasında ən gənci isə ilk dəfə mandat qazanaraq Milli Məclisin üzvü olmuş Ceyhun Osmanlıdır. “Milli Məclis” jurnalının Ceyhun Osmanlıya ünvanlandığı suallar əsasən gənclik mövzusu üzərində köklənib.

- Ceyhun müəllim, ən gənc deputat olmaqla siyasətə də gənclik hərəkatından gəlmisiniz. Sizcə, gənc deputatları qanunvericilik və millət vəkili kimi fəaliyyətlərində yaşlı deputatlardan fərqləndirən cəhətlər varmı?- Milli Məclisdə yaşından asılı olmayaraq, hər deputata bərabər şərait yaradılıb. Yəni kimin sö­zü varsa, təklifi varsa, onu rahat bir şəkildə ifadə edə bilir. İndiyə qədər Milli Məclisdə görmədim ki, yaşına gö­rə kiminsə təklifi keçərli olsun. Əlbəttə, gənc olaraq biz daha çox məsuliyyətli olmalıyıq. Çünki hiss edirsən ki, gənc deputat bir fikir bildirəndə xü­susi diqqətlə qulaq asırlar: gö­rəsən aktual təklif olacaqmı? Gö­rəsən gənclərin verdiyi təklif praktik cəhətdən realdırmı?Eyni zamanda, gənclik dinamiklik, yeni ideyalar, təşəbbüslər deməkdir. Onu da anlayırıq ki, bizdən yeni təşəbbüslər gözləyirlər. Bu məsuliyyəti də, əlbəttə, başa dü­şü­rük. Çalışırıq ki, insanların bizdən gözlədikləri təklifləri səsləndirək.

- Səsləndirdiyiniz hansı təkliflər reallığa çevrilib?- Bu təklifləri sadalamağım doğru olmazdı. Çünki bir deputatın təklifi səsləndirməsilə məsələ həll olunmur. Təklifin reallığa çevrilirsə, bu artıq sənin deyil, parlamentin əməyidir. Çünki onu deputat həmkarların dəstəkləməzsə, o, təklif olaraq qalır. Bundan başqa hər bir təklifin maliyyəsi, praktikliyi, faydalılığı əsaslandırılmalıdır. Bu cəhətdən deputat həmkarlarımız bizim təşəbbüsləri dəstəkləyəndə, əlbəttə, sevinirik. Həmçinin bu qanunu gözləyən vətəndaşlarımız da sevinir. Məsələn, Milli Məclisdə təhsil müəssisələrinin əlavə dəyər vergisindən azad olunması təklifini deputatların dəstəkləməsi milyonlarla təhsil subyekti və obyekti tərəfindən çox müsbət qarşılandı. Bununla ölkədə təhsil müəssisələrinin, tələbələrin daha rahat fəaliyyətinə, imkanlarının daha da genişlənməsinə, təhsil turizminin inkişafına, daha çox xarici tələbənin cəlb olunmasına şərait yarandı.Söhbət təkcə qanunvericilik təşəbbü­sündən getmir. Məsələn, işğal altında olan ərazilərə istiqaməti və məsafəni göstərən məlumatverici-göstərici yol nişanlarının magistrallar üzərində tətbiq olunması da bizim üçün sevindiricidir.

- Hansı qanunların qəbul edilməsini istərdiniz?- Tibbi sığorta haqqında qanunun qəbulunu və təkmilləşdirilməsini biz çox arzu edirik. Eyni zamanda, orqan kö­çürülməsi üçün çox vacib olan beyin ölümü haqqında qanunun qəbul edilməsini istərdik.Yüzlərlə xəstə orqan gözləyir, amma beyin ölü­mü haqqında qanun olmadığına gö­rə bu proses ləngiyir. Əgər hər hansı bir insan dünyasını dəyişirsə, əgər onun beyninin ölməsi təsdiq olunursa, onun orqanlarından başqa xəstə üçün istifadə etmək olarsa, bu niyə də olmasın. Nəticədə insan həyatı xilas olur.Bundan başqa ictimai yerlərdə siqaretin qadağan edilməsi üçün çalışırıq. Bu, həm də insan hü­quqları məsələsidir.

- Ceyhun müəllim, müstəqilliyimiz də gəncdir, gənclərimizin də ölkədə sayı çoxdur. Necə düşünürsünüz, müasir gəncliyimizin inkişafı və imkanları Azərbaycanın sürətli inkişafına adekvatdırmı? Bu gün Azərbaycan gənclərinin ictimai-siyasi həyatda təmsilçiliyi qaneedicidirmi?- Ölkə hər gün daha da inkişaf edir və hər bir gəncimizin qürur mənbəyinə çevrilir. Odur ki, inkişaf edən, dünyada tanınan müstəqil ölkədə yaşamaq o ölkənin gəncləri üçün də bir şansdır. Cənab Prezidentin müasirləşmə və inkişaf konsepsiyasının Azərbaycan üçün həqiqətən də alternativi yoxdur.Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan gəncləri ilə bağlı siyasətinin ən bö­yük məqamlardan biri də ondan ibarət oldu ki, o, Azərbaycan gəncliyinə inam yaratdı. İndi deyək ki, insanlar gənc və müasir mü­təxəssislərə daha çox önəm verirlər. Bu gün ölkə gənclərinin dü­şüncələri Prezidentin dü­şüncələri ilə eyni istiqamətdədir. Ancaq onu da etiraf edim ki, 50 il öncə, 30 il öncə olduğu kimi bu gün gənclərə qısqanclıqla yanaşan insanlar da var. Bu gün gəncləri təhlü­kə kimi gö­rən insanlar da var.Atalar və oğullar problemi bü­tün dövrlərdə olub. Maraqlıdır ki, vaxtilə Aristotel də öz dövrü­nün gənclərinə baxıb deyirdi ki, əgər bizim gələcəyimiz bu gənclərdirsə, vay bizim halımıza. Ancaq əsrlər bir-birini əvəzlədi, dünya isə yalnız inkişaf etdi. Həmin fikirlər indi də mövcuddur. Azərbaycanın bəxti onda gətirib ki, həm Ulu öndərin dövründə, həm də Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə aparılan dövlət siyasətində gənclərə qayğı və inam prioritet istiqamət təşkil edir.Əgər sovet dövründə gənc deyəndə təcrü­bəsizlik, inamsızlıq başa dü­şü­lürdü­sə, indi gənclik deyəndə sü­rət, dinamika, mobillik, bir növ həm də peşəkarlıq başa dü­şü­lür. Ulu öndər Gənclər Gü­nü təsis etməklə, Gənclər Forumu yaratmaqla, gənclər siyasəti ilə bağlı sərəncamlar verməklə, gənclərə etibar etməklə onların cəmiyyətdə nü­fuzunu yüksəltdi.Bu gün Azərbaycan dövləti gənclərə inanır və Azərbaycanın gələcək inkişafında onların potensialına arxalanır. Bu gün Azərbaycanda ümumi əhalinin tərkibinin 30%-dən çoxunu sırf gənclər təşkil edir. Dövlət də bu çoxluğu mü­tərəqqi fikirlərin daşıyıcısı olan intellektual çoxluq kimi görmək istəyir. Çünki Azərbaycanın insan kapitalının sü­rətlə inkişafda olduğu, elmə və təşəbbüslərə əsaslanan cəmiyyət quruculuğu mərhələsində fəal və daha dü­şüncəli vətəndaşlara geniş üfüqlər açılıb. Ona gö­rə də gənclik Azərbaycanın inkişafına kənardan baxmamalı, onun iştirakçısı olmalı, hərəkətverici qüvvəsinə çevrilməlidir.

- Ceyhun müəllim, gənc azərbaycanlıya həyatda öz layiqli yerini tutması, potensialını gercəkləşdirməsi üçün nə tövsiyə edərdiniz?- Sovet dövrü­nün insanların ictimai düşüncəsinə verdiyi zərərlərdən biri istehlakçılıq idi. Hər şeyi dövlətdən, öz uğurunu başqalarından gözləmək o dövrün insanına xas bir dü­şüncə idi. Müasir dövr istehsalçı dü­şüncəli insanların meydanıdır. Yəni mən nə edə bilərəm, mən nə verə bilərəm sualları ilə hərəkət edən vətəndaşların. Belə olan şəraitdə gənclik özü öz inkişafında maraqlı olmalıdır. Zatən bu gün inkişaf imkanları bu inkişafa meyilli, maraqlı olanlar üçün hesablanıb. Özü-özü­nü inkişaf etdirə bilməyən gənclik gələcəkdə ölkəni necə inkişaf etdirə bilər? Azad bazar iqtisadiyyatı da buna hesablanıb. Ona gö­rə də mən həmişə gənclərə deyirəm ki, dü­şünməyin ki, bu, eqoistik bir təklifdir, sizin ilk məqsədiniz özü­nü­zü inkişaf etdirmək olmalıdır. Bizim gənc həkimimiz gərək ən yaxşı gənc həkim olsun, bizim gənc mü­həndisimiz gərək ən yaxşı gənc mü­həndis olsun və s. Ən yaxşı vətəndaşların olduğu cəmiyyət də ən yaxşı cəmiyyətdir. Yaxşı cəmiyyətdə həmişə yaxşı dövlət olur. O baxımdan bu gün öz dövlətinin, öz cəmiyyətinin, millətinin, ölkəsinin inkişafını istəyən gənc birinci özündən başlamalıdır, problemləri başqasında axtarmamalıdır. Çünki yeni problemlər yaratmaqla problemlərin sayı azalmır, əksinə hər birimiz bir problemin həlli olsaq, problemlərin sayı azalar.Bu gün şəffaflıq, bərabər imkanlar və sosial ədalət yolunda inamla irəliləyən bir Azərbaycanda yaşayırıq. Ölkənin bü­tün infrastrukturunun müasir səviyyədə qurulması, mədəni inkişaf, güclü iqtisadiyyat bizə və gələcək nəsillərə xidmət edəcək. Amma bunlarla yanaşı, problemlər də bizimdir, onları gö­rü­rük, bilirik və həlli naminə əzmlə çalışmalıyıq. 

Dü­şü­nü­rəm ki, bu mü­barizədə xalqla prezidentin olduğu cəbhə bü­tün bu mənfi tendensiyalara qalib gələcək.

- Parisdə Azərbaycan Evinin sədri Mirvari Fətəliyevanın və tələbə Vüsal Hüseynovun ermənilər tərəfindən Fransa parlamentində döyülməsi ilə bağlı fikirlərinizi bilmək istərdik.- Azərbaycan diasporunun nü­mayəndələri Mirvari Fətəliyevaya və Vü­sal Hü­seynova qarşı tö­rədilən bu hərəkət Avropa dəyərlərinə ziddir. Özü də onların Fransa parlamentində dö­yülməsi bu ölkədə baş qaldırmaqda olan dö­zümsüzlü­yün, ksenofobiyanın nə qədər çox uzaqlara gedə biləcəyini göstərir. Ümumiyyətlə, Avropa çox ziddiyyətli bir məkandır. Orada bir tərəfdən baxanda mədəniyyət çox inkişaf edib, digər tərəfdən hər iki dünya mü­haribəsi Avropada baş verib. Baxmayaraq ki, mədəniyyət inkişaf edir, eyni zamanda, dünyanın faşizm, rasizm, genosid kimi fəlakətləri də orada meydana çıxır.Xatırladım ki, bir müddət öncə Almaniya kansleri Angela Merkel bəyanat verdi ki, artıq Almaniyada çoxmədəniyyətlilik iflasa uğrayıb. Bu, çox ciddi bir siqnaldır. Avropanın digər ölkələrində də oxşar tendensiya mü­şahidə olunmaqdadır, millətçi cərəyanlar intişar etməkdədir. Bu yaxınlarda alman Bundestaqında Almaniyada öldü­rü­lən türk fəalları məsələsi gündəmə gəldi. Məlum oldu ki, XXI əsrdə alman gizli servisləri tərəfindən son 10 ildə bir sıra türk fəalı qətlə yetirilib.İndi də Fransada baş verən məlum hadisə. Demək ki, bu gün bü­tövlükdə Avropada çox mədəniyyətlilik və tolerantlıq sü­quta uğrayır. Xatırlatmaq istərdim ki, 2008-ci ildə 18 yaşlı azərbaycanlı Orxan Ağayev də Fransanın Strasburq şəhərində tramvayda gedərkən irqçilik və millətçilik zəminində qətlə yetirilmişdi. Mən o gənci və ailəsini tanıyırdım. Sakit, mədəni və təvazö­kar ailədən olan Orxan Ağayev nü­munəvi bir gənc idi. Hadisədən 2 il sonra 2010-cu ildə məhkəmə buna qiymət verdi. AB ölkələrinin özləri anlamalıdırlar ki, bu kimi irqçi cərəyanlar Avropada fəlakətlərə, vətəndaş mü­haribəsinə gətirib çıxara bilər. Xü­susən Fransa üçün bu, çox təhlü­kəlidir.Ərəblərlə bağlı xatırlayırsınızsa, ehtiyatsız davranışlar, bəyanatlar həftələrlə Parisdə iğtişaşlara səbəb olmuşdu. O cümlədən Mirvari Fətəliyeva və Vü­sal Hü­seynovun Fransa parlamentində dö­yülməsi. Bu iki gənci illərdir ki, tanıyıram. Hər ikisi ziyalı ailənin övladı olaraq mədəni, nü­munəvi Azərbaycan gəncidir. Mirvari Fətəliyeva hələ tələbəlik illərindən həm Fransa, həm də Azərbaycan mədəniyyətinin təbliği ilə fəal məşğul olur. Eyni zamanda, Parisdəki Azərbaycan Evinin rəhbəridir. Vü­salı isə 2005-ci ildən “İrəli” İctimai Birliyinin üzvü olandan tanıyıram. Bu insanlara qarşı birmənalı olaraq Fransa erməniləri tərəfindən aqressiya nü­mayiş etdirilib. Özü də Fransa siyasətçilərinin və parlamentarilərinin gö­zü qarşısında. Bu, Fransa parlamentinin binasına erməni faşizminin ayaq aç­dığını bildirir. Eyni zamanda, Fransanın hü­quqi dövlət imicinə ermənilər tərəfindən vurulan zərbədir. Bu, Fransanın başqa dövlətlərlə ikitərəfli mü­nasibətlərinə, beynəlxalq təşkilatlardakı mövqeyinə də xələl gətirir. Sabah hər hansı bir tribunada bu məsələni Fransanın üzü­nə vuracaqlar. Ona gö­rə də Fransa bu məsələyə ciddi yanaşmalı, erməni millətçiləri və diaspor təşkilatları ilə sərhəd saxlamalıdır ki, belə arzuolunmaz vəziyyətlərə düşməsin.

- Xarici ölkələrdə keçirilən Xocalı soyqırımı ilə bağlı tədbirlərdə də gənclərin fəal iştirakı mü­şahidə olundu…- Bu, Azərbaycan təbliğatının artıq yeni müstəviyə qədəm qoyması ilə bağlıdır. 20 il qabaq nəinki işğal edilən Qarabağ və ətraf rayonların Azərbaycan torpaqları olduğu, hətta bunu kimin tö­rətdiyi belə ədalətsiz şəkildə təhrif olunurdu. Məsələn, Amerika erməniləri Azərbaycanı işğalçı tərəf kimi təqdim edərək 907-ci dü­zəlişin qəbuluna nail olmuşdular. Amma şü­kürlər olsun ki, aktiv diplomatiya sayəsində insanlar anlamağa başladı ki, söhbət Azərbaycanın ərazi bü­tövlü­yündən, Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarını işğal etməsindən gedir.Dağlıq Qarabağ mü­naqişəsinin, Azərbaycanın haqq səsinin, ədalətli mövqeyinin dünyaya çatdırılması ilə bağlı yeni mexanizmlər meydana gəlir. Azərbaycan artıq dünyada nü­fuzlu beynəlxalq təşkilatların hamısında öz mövqeyini ifadə edib. Əvvəllər ATƏT, Avropa Parlamenti, İƏT, NATO, BMT və digər qurumlarda Azərbaycanın ərazi bü­tövlü­yündən söz salanda insanların sual dolu baxışları ilə qarşılaşırdıqsa, bu gün belə deyil.Amma indi elə bir dövrdür ki, artıq Azərbaycan dövləti ilə hesablaşırlar, Azərbaycan regionun ən bö­yük dövləti olmaqla bu gün Cənubi Qafqazın maliyyəsinin 90%-inə, iqtisadi potensialının 70%-inə sahibdir. Həmçinin Azərbaycanda əhali Gürcüstan və Ermənistan əhalisinin üst-üstə sayından da çoxdur. Azərbaycanda son 15 ildə iqtisadiyyatın həcmi 3 dəfə artıb, əhali də 7,5 milyondan 10 milyona yaxınlaşıb. Amma Ermənistanda insanların sayı 3,5 milyondan 1,5 milyona qədər azalıb.Bu gün Xocalı soyqırımı dünya dövlətləri və parlamentləri tərəfindən qəbul edilir. Azərbaycanın aktiv diplomatiyası sayəsində dünya erməniliyi ifşa olunur.Fransa parlamentində baş verən hadisə həm də onların əsl iç üzü­nü ortaya qoydu. İndi onların fəaliyyətlərinin istiqaməti də dəyişib. Bizi qarabaqara izləməklə məşğuldurlar. Azərbaycanın uğurlu diplomatiyasının arxasınca sü­lənən Ermənistan ölkələrlə qurduğumuz ikitərəfli və çoxtərəfli mü­nasibətlərimizə mane olmağa, xarici əlaqələrimizin inkişafının qarşısına öz çürük kö­tüklərini dığırlatmağa çalışır. Macarıstana nota verirlər, Meksikaya təzyiq göstərirlər, əlaqələri pozmaqla hədələyirlər. Bu da onların əleyhinə işləyir. Nə qədər ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ mü­naqişəsi davam edir, dünya erməniliyin iç üzü­nü daha yaxından tanıyacaq. Mü­naqişənin davamı artıq Ermənistanın əleyhinə işləyir. Ermənistan qazdığı quyuya özü dü­şüb: bu gün Ermənistan ciddi bir genofond problemi yaşayır, həm bölgədən, həm də dünyadan özü­nü­təcrid edib, iqtisadiyyatı da, siyasəti də asılı vəziyyətdədir və s. Bu baxımdan hesab edirəm ki, erməni xalqı bundan obyektiv nəticə çıxarmalı, onu məhvə aparan millətçi-daşnak zehniyyətini susdurmalıdır.Bir də Ermənistan nəzərə alsın ki, mövqeyi getdikcə güclənən Azərbaycan bu gün bəzi məsələlərdə kompromisə getmək fikrini 5 il, 10 il sonra dəyişə bilər. Məncə, Ermənistan tərəfi bu gün təklif etdiklərimizi yaxşı-yaxşı qiymətləndirməlidir. Çünki zaman Azərbaycanın xeyrinə, Ermənistanın isə əleyhinə işləyir.